ನವದೆಹಲಿ | ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮರಣದಂಡನೆ (Death Penalty) ಅತ್ಯಂತ ಕಠಿಣ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ದಂಡ ಸಂಹಿತೆ (IPC) ಮತ್ತು ಇತರೆ ವಿಶೇಷ ಕಾನೂನುಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಕೆಲವೊಂದು ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಈ ಶಿಕ್ಷೆ (Punishment) ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು “ಅತಿದುರ್ದಾಂತ ಹಾಗೂ ಅತ್ಯಂತ ಅಪಾಯಕಾರಿ” ಅಪರಾಧಗಳಿಗಾಗಿ ಮೀಸಲಾದ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿದೆ.
ಮರಣದಂಡನೆಗೆ (Death Penalty) ಕಾರಣವಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ಅಪರಾಧಗಳು
1. ಹತ್ಯೆ (IPC ಸೆಕ್ಷನ್ 302) : ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ, ಕ್ರೂರ ಹತ್ಯೆಗೆ ಮರಣದಂಡನೆ ವಿಧಿಸಬಹುದು.
2. ಬಾಲ್ಯ ಲೈಂಗಿಕ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಹಾಗೂ ಕೊಲೆ (POCSO ಕಾಯ್ದೆ) : 12 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲೆ ಲೈಂಗಿಕ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಮಾಡಿ ಕೊಂದರೆ ಮರಣದಂಡನೆ ಸಾಧ್ಯ.
3. ರಾಜದ್ರೋಹ (IPC ಸೆಕ್ಷನ್ 121) : ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಪತನಗೊಳಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಯುದ್ಧ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರೆ.
4. ಐಪಿಎಲ್, ಏರ್‌ಲೈನ್‌ ಅಪಹರಣ (Anti-Hijacking Act) : ವಿಮಾನ ಅಪಹರಣೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಜೀವಕ್ಕೆ ಅಪಾಯ ತಂದರೆ.
5. ಡ್ರಗ್‌ ಸ್ಮಗ್ಲಿಂಗ್ ನಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳು (NDPS Act) : ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಾದಕ ವಸ್ತು ಸಾಗಾಟಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಪರಾಧಗಳಲ್ಲಿ.
6. ಅಪರಾಧವಲ್ಲದ ತೊಂದರೆ ನೀಡಿದ ಮೇಲೂ ನಿರಂತರ ಅತ್ಯಾಚಾರ : ನಿರಂತರ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಅಥವಾ ಅತ್ಯಾಚಾರದ ನಂತರ ಕೊಲೆ.
ನ್ಯಾಯಾಂಗ ದೃಷ್ಠಿಯಿಂದ : “ಅತೀ ವಿಚಿತ್ರ ಪ್ರಕರಣ” (rarest of rare cases) ಎಂಬ ತತ್ವದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾತ್ರ ಮರಣದಂಡನೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗಬಹುದು.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮರಣದಂಡನೆ (Death Penalty) ನಿಯಮಿತವಾದ, ನಿಯಂತ್ರಿತ ಶಿಷ್ಟಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಅಪರಾಧ ತಡೆಯಲು ತೀರ್ವ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ನ್ಯಾಯದ ತೂಕದ ಅಂದಾಜಿನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ.